Het observatie effect of Hawthorne-effect is het fenomeen, waarbij de aanwezigheid van camera’s of instrumentarium om het gedrag in de natuur of organisaties te bestuderen, het gedrag van studiesubjecten op zichzelf verandert. De wijziging in de kiesregeling zelf zal op dezelfde manier, niet zonder invloed op het stemgedrag van het electoraat blijken. Met het wegnemen van de belemmeringen en bescherming (afhankelijk van het perspectief van de belanghebbende) die het districtenstelsel bood,…
